Radar

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Şekil 1: Radarın çalışma prensibi

Radar, uzaktaki hedefleri mikrodalga yansıtma metodu ile tespit eden cihazdır.. Radar, "Radio Detecting And Ranging" kelimelerinin başharfleri alınarak kullanılmaktadır.
Radarın çalışma prensibi ses dalgası yansıma prensibine çok benzer. Sesi yansıtan bir nesneye doğru bağırılması halinde (örneğin bir kayalık vadide veya mağarada) bir yankı işitilir. Eğer sesin havada yayılma hızı biliniyorsa nesnenin mesafesini ve genel yönün hesaplanabilir. Dönüş yankısı için geçecek süre, ses hızı biliniyorsa kabaca hesaplanabilir.
Radar, elektromanyetik enerji palslarını Şekil 1'de görüldüğü gibi benzeri bir tarzda kullanır. Radyo frekans enerjisi nesneye ulaşır ve tekrar nesneden yansıyarak geri döner. Enerjinin buradan küçük bir kısmı yansır ve radara geri gelir. Dönen bu bölüme aynen ses terminolojisinde olduğu gibi "yankı" adı verilir. Radar seti yankıyı yansıtan nesnenin yön ve mesafesini tespit etmek için kullanır. Radar şu kelimelerin baş harflerinden oluşmaktadır:

RAdio Detecting And Ranging Radyo Algılama ve Mesafe Tayini

Radar Anteni              Açıklama: Radar antenleri uzun ve 360 derece dönen motorlu antenlerdir. Radar transmit durumunda ise anten etrafında dönerken sinyal gönderir ve çarpıp geri dönen sinyali alır. Radar antenleri radar stand-by durumunda iken butonu kapatılmadıysa dönmeye devam eder

Alman mühendis Christian Hülsmeyer elektromanyetik dalgalar ile gemilerin yerini belirlemekte kullanılabilen icadını tescil ettirmek için 1904 yılında Almanya ve İngiltere'de patent başvurusunda bulundu. 30 Nisan 1904 tarihinde Kraliyet Patent Dairesi, Christian Hülsmeyer tarafından geliştirilen, „uzaktaki metal nesnelerin yerini bir gözlemciye bildiren” cihazı 165 546 Nolu belge ile tescil etti.
Patent belgesinde bir yansıma sayesinde, gelmekte olan bir gemiyi tespit eden bir buharlı geminin resmi yer almaktadır. Ren nehrinde yapılan bu denemeyle cihazın kullanılabilirliği kanıtlandı. RADAR
RADIO DETECTİON AND RANGING kelimelerinin baş harflerindenoluşur savaşın dogurdugu ihtiyaçlar ve zorlamalar sonunda bulunmuştur.

radarlar; hava ve deniz radarları olmak üzere ikiye ayrılır:
hava radarları; Askeri (stratejik) meterolojik,astronomik,hava limanlarında ve uçaklarda kullanılır.
deniz radarlar; askeri ve ticari gemilerde kullanılır.

radarın çalışma prensibi:

Radarın çalışmas prensip olarak yankı olayına dayanır. bir alıcı verici dizeninden oluşan radar, bir bir cismin varlıgına tayin etme, bulundugu yön uzaklık ve yerini ölçme kuralına göre çalışır.Radarın çalışma frekansı na göre ikiye ayrılır."x" band radarlar 9.4 Ghz frekansında çalışanlara denir."s" bant radar 3 Ghz frekansında çalışanlara denir. Radar cihazında bir "tranmitter" bir "disiplay" ve "antenna" dan oluşur. Beslenme voltajı olarak hem AC, hemde DC olarak çalışma özelliği vardır. Mesafe olarak "long range", "medium range", "short range"den oluşur. palse olarakta "long palse", "medium palse", "short palse" den oluşur.
radarın beslenmesi:
Eski radarlar convertor ile beslenirdi. Ancak günümüzdeki cihazlarda kullanılmamaktadır. Günümüzdeki radarlar. AC şebeke girişli ise kendi içindeki RECTIFIER ile doğrultularak üniteler beslenir veya DC gemilerde (24V DC) beslenir.
radarın kullanılması:

radarlar "stand by"a alındıgında, kitabındaki uyarılar dikkate alınarak çalıştırılır. Genellikle 

3-5 dakikada beslenir.Devresinde "tımer" sayacı olan radarlarda sayaç sıfırlayınca beklemeye gerek yoktur. "ready ışıgı yandıktan sonra cihaz "on" konumuna getirilir."sweezp, brılliance,contrast ve vasa ıntensıty" düğmesi ile CRT yeterince ışıklandırılır. "range" dügmesini 6 mil'de (medium range)

olmasına dikkat edilmelidir."gain" düğmesi ile ekranda karlanma sağlanır."tune" dügmesi ile 

maksimum "eko" elde edilene kadar ayar yapılır. Yağmur için "raın clutter" deniz dalgalı ise bir cismin kerterizini yani yönünü bulmak için "ebl" düğmesi " electonic line" kullanılır. Keza, o cismin bize uzaklığını ölçmek istiyorsak vrm (vaiable range marker) düğmesi kullanılır.bir radarda kesinlikle bulunması gerekenler bunlardır, daha detaylı olanlarda mevcuttur.

Özetle radar ,bir su üstü seyir cihazıdır:gece,gündüz.sis,fırtına demeksizin gözle görülmesi  zor ve uzak mesafelerdeki su üstü cisimlerini görmek ve güvenlikli seyir yapmak için kullanılan bir aygıttır...Kıyı seritleri dağ tepe vs echoları da gösteren radar ekranında haritaya benzer şekilde mevkii de atabilir,iki deniz cisminin(gemi) birbirine ne kadar mesafede olduğunu anlayabilir,sahilden ne kadar mesafede olduğunuzu da gözlemleyebir,hatta haritayla mukayese ederek ne kadar süratle gittiğinizi bile hesaplayabilirsiniz(çok modernlerinde bu bilgi kenarda ayrıyeten yazar)Genelde daire şeklindeki görünümün ortasındaki nokta sizin kendi teknenizdir.Mükemmel radarlar mesafeyi 20-30 metre hatalarla gösterebilirler ki teknoloji giderek gelişmekte cihazlar küçülmekte ve hassasiyetleri giderek artmaktadır...Bugün bazı yatlarda kullanılan tipleri bile en fazla 150-200 metre hata yapmaktadır...Radar elektromanyetik dalgaları kullandığı için su üstündeki metallerde daha etkin olup,ahşap ve polyesteri görme olasılığı daha azdır...Bu nedenle denizde çatışmayı önleme tüzüğüne göre,ahşap ve polyester tekne sahiplerinin olası kazaları önleme amacıyla teknelerinde metalden yapılmış ve yüksekçe bir yere asılan radar reflektörü bulundurmaları gereklidir...

Aşağıdaki resim bir radar indicatör'üdür(görüntüleyici):

Önemli Not:bazı benzetmeler nedeniyle RADAR diye tabir edilen balık bulma cihazları echosounder,sonar gibi cihazların radarla hiçbir alakası yoktur...(onlar su altında çalışır ve antene benzer aparatı(transducer) da teknenin su kesimi altındadır...

Saygılarla...