Canlılarda Sonar Kullanımı
Yunus balığının avlanırken gönderdiği
akustik ses 20 kHz’lık ses frekansındadır ve
bunu 100 kHz’e kadar artırabilir. Tecrübeli bir
yunusun ses gürültüsü olarak sürekli ses
üretmesine gerek yoktur. Akustik ses olarak
melon (kavun) denilen başın ön kısmındaki
organı ile 3 defa gönderdiği bir akustik sesle
zifiri karanlıkta 3 km’lik mesafedeki avını tespit
edebilir. Bir balık sürüsü 3–4 adet tecrübeli
yunus tarafından etrafı sarılarak avlanılabilir.
Yunusların geri kalan bireyleri de sonradan gelir
ve ava katılır. +Gezen Olta Balık
Yunuslar sonarlarını sadece çevreleri
hakkında bilgi edinmek için kullanmaz. Bazen
3–4 tane yunus bir balık sürüsünün etrafında
yüzer. Bu esnada hepsi birden yüksek ses
dalgaları yayar. Bu dalgalar balıkları
sersemletecek kadar şiddetlidir. Yunusların
bundan sonra yapacakları tek iş, sersemleyen
balıkları rahatlıkla avlayıp yemektir. Yetişkin bir
yunus, insan kulağının algılayamayacağı
büyüklükte (20.000 Hz ve üstü) ses dalgaları
yayar. Kafasını hareket ettirerek dalgaları
istediği yöne doğru kanalize edebilir.
Yarasaların, zifiri karanlıkta kolayca yön
bulmalarının sahip oldukları sonar sistemi
sayesinde gerçekleştiği uzun zamandır
biliniyordu. Son olarak araştırmacılar, bu sonar
sisteminin yeni bazı sırlarını keşfetmişlerdir.
Buna göre, kahverengi böcekçil yarasa
(Epesicus fuscus) saniyede 2 milyon üst üste
binmiş ses yankılanmasını işleme sokma
yeteneğine sahiptir. Hem de bu yankıları
sadece 0,3 mm’lik bir hassasiyet farkıyla
algılayabilir. Bu rakamlar ise, yarasa sonarının
insan yapımı sonarlardan yaklaşık üç kat daha
hassas olduğunu göstermektedir.
Yarasaların sonar sistemli uçuş
yetenekleri, bize karanlıkta uçuş hakkında çok
şey öğretmektedir. Kızılötesi termal
görüntüleme sistemli kameralar ve ses-üstü
dalgaları algılayan dedektörlerle yapılan
araştırmalar, yarasaların gece av uçuşları
hakkında çok daha kapsamlı bilgi edinme fırsatı
vermiştir.
Bazı güve çeşitleri yaydıkları yüksek
frekanslı sesler ile yarasanın yer belirleme
sistemini karıştırırlar. Böylece yarasa, güvenin
yerini tespit edemez. Dolayısıyla da onu
avlayamaz. Bugün ABD ordusunun kullandığı
EA-6B Prowler adlı uçaklar, güvenin yaptığı işi
taklit eder. Bu uçak sahip olduğu elektronik
donanım sayesinde düşman radarlarını bozarak
hedef tespiti yapmasını engeller. EA-6B Prowler
aynı zamanda düşmanın haberleşme
sistemlerini de sabote edebilir
Yorum Gönder